40 işçinin silkelediği cevizi bir günde hasat ediyor

DENİZLİ Denizli’de emekli bir cerrahi uzmanı ile makine mühendisinin geliştirdiği ağaç sallama makinesi, 40 işçinin bir günde silkelediği cevizi tek başına hasat edebiliyor. Ceviz hasadı mevsiminin geldiği bu günlerde uzun boyuna rağmen birçok sırık yetişmediği için ağacın üstüne çıkarak silkmeye çalışan işçiler, kırılgan dallar sebebiyle sık sık düşme tehlikesi atlatıyor. Ağaçtan düşme sonucu yaralanma, hattâ ölüm vakalarına rastlanabiliyor. Bu tehlikeli işe artık bir çözüm yolu bulundu. Yıllarca doktorluk yaptıktan sonra çiftçiliğe başlayan emekli genel cerrahi uzmanı Sadık Yiğit ile Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) Denizli Meslek Yüksekokulu Makine Programı Öğretim Görevlisi olan mühendis Ömer Dican ceviz, badem, zeytin, fındık gibi meyveleri hasat etmek için bir makine yaptı. Makine, orta büyüklükteki ağaçları gövdesinden, çok büyük ağaçları ise dalların gövdeye birleştiği yerden kavrayıp titreterek, saniyeler içinde yüzlerce ceviz veya bademi yere düşürüyor. Yiğit’in yetiştirdiği chandler cinsi cevizlere ve makinenin çalışmasını seyretmeye Türkiye’nin dört bir tarafından, Gıda Tarım ve Hayvancılık il müdürlüklerinden kafileler halinde ziraat mühendisleri ve üreticiler geliyor. Kendisi doktor olan Yiğit de ziraat mühendislerine ceviz üretimi ve hasadı konusunda tarlasında gezdirerek bilgi veriyor.

Ceviz yetiştirmeye 1996 yılında hekimlik yaparken karar verdiğini belirten Sadık Yiğit, “Cevizin hasadında en büyük problemlerden birisi, olgunluğa erişmiş meyveleri aşağıya indirebilmek, yani silkelemek. Bu bilinen yöntemlerle, sopalarla ve sırıklarla dallara vurularak yapılıyor. Bu esnada erkek ve kısmen de dişi çiçek gözleri düşerek, ertesi yılki verimin daha az olmasına sebep oluyor. Ağaç dallarındaki yaralanmalar, birtakım mantar hastalıklarının oluşmasına sebep oluyor.” dedi.

BİR İŞÇİ GÜNDE 7, MAKİNE İSE 320 AĞAÇ SİLKELİYOR

Ceviz hasadının daha kolay ve modern yollarını öğrenmek için ABD’deki hasatları incelediğini, dört yıl önce de bu ülkedeki benzer makinelerinin birisini mühendis Dican’la tasarlayarak yaptıklarını söyleyen Yiğit, şunları anlattı: “Her sene de geliştirerek bu makineyi kullanmaya devam ediyoruz. Şu anda görmüş olduğunuz makine, olması gereken değil ama yüzde 98 işimizi görüyor. Bu makine, saatte 40 ağaçtan sekiz saatte 320 ağaç silkeliyor. 320 ağacı, ancak 40 işçiyle hasat edebilirsin. Bir işçi, bu büyüklükteki ağaçlardan akşama kadar en fazla yedi tane silkeleyebiliyor. Bu makineyle hiçbir ziyan vermeden, yüzlerce defa silkelememize rağmen ağaçta hiçbir hasar görmedik.”

ZİRAAT MÜHENDİSLERİ, DOKTORDAN CEVİZ ÜRETİM VE HASADINI ÖĞRENİYOR

Ceviz bahçesini görmeye ve hasadı öğrenmeye şimdiye kadar İstanbul, İzmir, Uşak, Konya, Tokat ve Kahramanmaraş’tan kafileler halinde gelindiğini söyleyen Dr. Sadık Yiğit, özellikle ziraat mühendislerinin kendisine ceviz hakkında soru sormasını, bu konuya yabancı olmalarına bağlıyor: “Biz de hiçbir şeyimizi saklamadan, nasıl olması gerektiğini anlatıyoruz. Chandler cevizi yapmamın sebebi, yerli çeşitlerden bu kalitede verim alabileceğim olmaması. İçi son derece kaliteli, verimi Türkiye cevizlerinden daha fazla. Kolay kırılabiliyor, kabuğu kolay çıkarılabiliyor, kolay hasat edilebiliyor, kolay pazarlanabiliyor.”

'CEVİZ STRATEJİK BİR GIDA'

Cevizin stratejik bir gıda olduğunu vurgulayan Yiğit, “Hem yağı hem proteini hem birçok iz element ve minerali barındıran bir gıda. Aslında dünya için stratejik bir gıda. Şu anda Rusya dahi Sibirya’da soğuk depolarda, ileriye yönelik ceviz depolamaya başladı. Az miktar yendiğinde uzun müddet tok tutan, bütün ihtiyaçları karşılayan bir gıda maddesi.” diye konuşuyor.

Ceviz bahçesine bir kafileyle gelen Uşak Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdür Yardımcısı Mustafa Özen ise ağacı dikine büyüdüğü ve dalları da ince olduğu için hasadın çok zor olduğunu, bu gelişmenin üretime de yansıyacağını söylüyor. Kafileden, ceviz bahçesi sahibi Süleyman Selçuk Erdoğan da, “Denizli’ye özellikle makineli hasadı görmek için geldik. Gayet güzel makine, ihtiyaca cevap verecek nitelikte.” diyor.